Procalcitonine (PCT) – de biomarker ter ondersteuning bij de diagnose van sepsis

Procalcitonine wordt beschouwd als een biomarker met zowel diagnostische als prognostische waarde. Het biedt de artsen op de afdelingen spoedeisende hulp en intensive care een belangrijk instrument bij de diagnose van sepsis. Hierdoor kan de besluitvorming omtrent antibiotica verbeteren alsmede de klinische uitkomsten [1].

  • Info aanvragen
    Wilt u meer weten over PCT en het herkennen van sepsis?
    Contactgegevens
    Door het verzenden van dit formulier erken ik tevens dat ik het Privacybeleid omtrent gegevensbescherming heb doorgelezen en begrepen.

    All fields must be filled!

Procalcitonine (PCT), een 116-aminozuur polypeptide prohormoon van calcitonine, is uitgegroeid tot een belangrijke biomarker ter ondersteuning bij de diagnose van bacteriële sepsis. Het heeft een hoog potentieel om de klinische beoordeling van patiënten te verbeteren [1].

PCT wordt voornamelijk gesynthetiseerd door de C-cellen van de schildklier en in mindere mate in het neuro-endocriene weefsel van andere organen zoals de longen en darmen. In een normale situatie is een zeer lage concentratie van procalcitonine in het bloed aanwezig.

De productie kan echter in vrijwel elk orgaan gestimuleerd worden door ontstekingscytokinen en vooral bacteriële endotoxinen, bijvoorbeeld bij een sepsis, waardoor grote hoeveelheden procalcitonine vrijkomen in het bloed.

Hierdoor kan de hoeveelheid procalcitonine worden gebruikt als biomarker van bijvoorbeeld sepsis. Hoe hoger de concentratie PCT is, des te waarschijnlijker is een systemische infectie en sepsis [2].

De unieke kinetiek van PCT maken potentieel een vroege diagnose van sepsis mogelijk, alsook betere monitoring van de voortgang. Het primaire toepassing van PCT is dan ook de aanwezigheid van systemische bacteriële infecties, zoals sepsis, aan het licht te brengen. Talrijke studies hebben de potentiële rol van PCT bij de diagnose en het beheersen van bijvoorbeeld sepsis onderzocht [2-4].

Een recent artikel van Schuetz et al. doet aanbevelingen voor antibiotica management van patiënten op de spoedeisende hulp en ICU op basis van de klinische ernst, de waarschijnlijkheid van bacteriële infectie en de hoogte van de concentratie PCT. Zie de afbeeldingen 1 - 3 [1].

Patiënt met een mild ziektebeeld buiten de ICU

(Gedefinieerd door het toepassen van specifieke scores, zoals qSOFA, MEDS, NEWS)

Aanmelden om toegang te krijgen tot de PCT Clinical sheet.

Door het verzenden van dit formulier erken ik tevens dat ik het Privacybeleid omtrent gegevensbescherming heb doorgelezen en begrepen.

Afbeelding 1. Gebruik van PCT bij patiënten met een mild ziektebeeld, dat wil zeggen indicatief voor milde symptomen van sepsis, buiten de ICU. Toestemming verkregen via Copyright Clearance Center.

Aanmelden om toegang te krijgen tot de PCT Clinical sheet.

Door het verzenden van dit formulier erken ik tevens dat ik het Privacybeleid omtrent gegevensbescherming heb doorgelezen en begrepen.

Patiënt met gematigd ziektebeeld buiten de ICU

(Gedefinieerd door het instellen van specifieke scores, zoals qSOFA, MEDS, NEWS)

Afbeelding 2. Gebruik van PCT bij patiënten met een gematigd ziektebeeld, dat wil zeggen indicatief voor gematigde symptomen van sepsis, buiten de ICU.  Toestemming verkregen via Copyright Clearance Center

Groeiend bewijs voor het gebruik van PCT als diagnostische biomarker om sepsis al in een vroeg stadium te herkennen


Momenteel is er geen erkende diagnostische test beschikbaar voor de diagnose van sepsis, zoals vermeld door de Sepsis-3 task force [5].


Om sepsis te kunnen herkennen, is zorgvuldig monitoren en observeren van patiënten nodig. Deze filosofie is ook te vinden in het Sepsis Six-initiatief [6], NICE Guideline NG51 [7], en 2018 sepsis bundle [8], dit een combinatie is van zowel monitoring als proactieve maatregelen die binnen een uur moeten worden uitgevoerd, waaronder het toedienen van empirische intraveneuze antibiotica.


In de afgelopen tien jaar is de rol van biomarkers ter ondersteuning van de diagnose en het beheersen van infecties en sepsis uitgebreid onderzocht. Het meten van procalcitonine wordt tegenwoordig in grote delen van de wereld gebruikt om te helpen bij de diagnose van bijvoorbeeld sepsis en om de duur van antimicrobiële therapie te bepalen [9].


In vergelijking met C-reactief proteïne (CRP) – een andere vaak gebruikte biomarker als hulpmiddel bij de diagnose systemische ontsteking en infectie – heeft procalcitonine superieure biokinetische waarde, gekenmerkt doordat concentraties eerder stijgen bij een bacteriële infectie en sepsis en sneller afnemen bij beheersing van de infectie [10].

Optimalisatie van antibiotica-therapie op basis van PCT metingen

Het toepassen van PCT wordt beschreven in de richtlijnen van de Surviving Sepsis Campaign [9], met de aanbeveling dat PCT kan worden gebruikt voor antimicrobieel beheer. Het zou raadzaam zijn om PCT te meten in de diagnostische fase van sepsis, om een initiële basis-PCT-waarde te hebben, voordat antibiotica worden toegediend [11].

Er moet onmiddellijk worden begonnen met empirische antibiotica-therapie en de patiënt moet worden doorverwezen naar de ICU bij verdenking op sepsis. Het wordt aanbevolen de PCT-testen regelmatig te herhalen om te monitoren dat de patiënt reageert op de behandeling (afb. 1-3).

De-escalatie van antimicrobiële behandeling is een steunpilaar van beheersingsprogramma's met antibiotica en wordt geassocieerd met minder resistente micro-organismen, minder bijwerkingen, en lagere kosten (SSC-richtlijnen 2016) [9].

De SSC-richtlijnen 2016 suggereert dat het meten van de concentratie van procalcitonine:


  • kan worden gebruikt om de duur van antimicrobiële therapie bij sepsispatiënten te verkorten;

  • kan worden gebruikt ter ondersteuning van de stopzetting van empirische antibiotica bij patiënten die aanvankelijk sepsis bleken te hebben, maar bij wie vervolgens slechts beperkt klinisch bewijs van infectie bestaat.

 

Een aantal klinische studies heeft de effectiviteit en veiligheid van PCT-gestuurde therapie bewezen [3, 12, 13-16]. Gestuurd door PCT-metingen werd de duur van ABx bij patiënten op zowel de spoedeisende hulp als in de ICU consistent met enkele dagen verkort, zonder afbreuk te doen aan de klinische veiligheid [11, 13, 15, 16].

Patiënt met een ernstige aandoening op de ICU

(Gedefinieerd door het toepassen van specifieke scores, bijv. qSOFA, SOFA, APACHE)

Afbeelding 3. Gebruik van PCT bij patiënten met een ernstig ziektebeeld, dat wil zeggen indicatief voor ernstige symptomen van sepsis, buiten de ICU.  Toestemming verkregen via Copyright Clearance Center.

Meer informatie over het herkennen van sepsis

Referenties

1.Schuetz P. et al. Procalcitonin (PCT)-guided antibiotic stewardship: an international experts consensus on optimized clinical use. Clin Chem Lab Med 2019; 57, 9.
2. Becker KL, Snider R, Nylen ES. Procalcitonin assay in systemic inflammation, infection, and sepsis: Clinical utility and limitations. Crit Care Med 2008; 36,
3. Tang H, Huang T, Jing J, Shen H, Cui W. Effect of procalcitoninguided treatment in patients with infections: a systematic review and meta-analysis. Infection 2009; 37.
4. Jones AE, Fiechtl JF, Brown MD, Ballew JJ, Kline JA. Procalcitonin test in the diagnosis of bacteremia: a meta-analysis. Ann Emerg Med 2007; 50.
5. Singer M, Deutschman CS, Seymour CW, et al. The Third International Consensus Definitions for Sepsis and Septic Shock (Sepsis-3). JAMA 2016; 315, 8.
6. Daniels, R.; Nutbeam, T.; McNamara, G.; Galvin, C. The sepsis six and the severe sepsis resuscitation bundle: A prospective observational cohort study. Emerg. Med. J. 2011, 28.
7. National Institute for Health and Care Excellence. Sepsis: Recognition, Diagnosis and Early Management (NICE Guideline NG51). 2016. Available online: https://www.nice.org.uk/guidance/ng51 (last accessed June 2020)
8. Levy, MM. Evans, LE. Rhodes, A. The surviving sepsis campaign bundle: 2018 update. Crit. Care Med. 2018; 46.
9. Rhodes A, Evans LE, Alhazzani W, et al. Surviving Sepsis Campaign: International Guidelines for Management of Sepsis and Septic Shock: 2016. Intensive Care Med 2017; 43, 3.
10. Meisner M, Tschaikowsky K, Palmaers T, Schmidt J. Comparison of procalcitonin (PCT) and C-reactive protein (CRP) plasma concentrations at different SOFA scores during the course of sepsis and MODS. Crit Care 1999; 3.
11. Broyles M. Impact of Procalcitonin-Guided Antibiotic Management on Antibiotic Exposure and Outcomes: Real-world Evidence. Open Forum Infectious Diseases 2017.
12. Balk RA et al. Effect of procalcitonin testing on health-care utilization and costs in critically ill patients in the United States. CHEST 2017; 151.
13. Christ-Crain M, Stolz D, Bingisser R et al. Procalcitonin guidance of antibiotic therapy in community-acquired pneumonia: a randomized trial. Am J Respir Crit Care Med 2006; 174.
14. Schuetz P, Briel M, Christ-Crain M et al. Procalcitonin to guide initiation and duration of antibiotic treatment in acute respiratory infections: an individual patient data meta-analysis. Clin Infect Dis 2012; 55.
15. Christ-Crain M, Jaccard-Stolz D, Bingisser R et al. Effect of procalcitonin-guided treatment on antibiotic use and outcome in lower respiratory tract infections: cluster-randomised, singleblinded intervention trial. Lancet 2004; 363.
16. Bouadma L, Luyt C-E, Tubach F et al. Use of procalcitonin to reduce patients’ exposure to antibiotics in intensive care units (PRORATA trial): a multicentre randomised controlled trial. Lancet 2010; 375.

MAPSSS-000293 R3

Cookies worden gebruikt op deze website

Use of cookies
Dit bericht niet meer tonen
Uw account bij Radiometer bevestigen

Voer een geldig e-mailadres in

DOORGAAN
Door het verzenden van dit formulier erken ik tevens dat ik het Privacybeleid omtrent gegevensbescherming heb doorgelezen en begrepen.
Radiometer benut Microsoft Azure AD voor authenticatie van de toegang. Wanneer u al bent geregistreerd, wordt u naar Microsoft Azure AD geleid voor aanmelding met uw Microsoft Azure AD-gegevens.
U bent al geregistreerd
AANMELDEN
Radiometer benut Microsoft Azure AD voor authenticatie van de toegang. Wanneer u al bent geregistreerd, wordt u naar Microsoft Azure AD geleid voor aanmelding met uw Microsoft Azure AD-gegevens.
Bedankt

Wij sturen u binnenkort een uitnodiging per e-mail voor aanmelding met Microsoft Azure AD.

BANNER SLUITEN
Radiometer benut Microsoft Azure AD voor authenticatie van de toegang.
Sorry

Kennelijk is uw e-mailadres nog niet bij ons geregistreerd

PROBEER HET NOG EENS DOORGAAN
Radiometer benut Microsoft Azure AD voor authenticatie van de toegang. Wanneer uw e-mailadres nog niet bij ons geregistreerd, kies dan DOORGAAN, zodat wij u door het aanmeldingsproces kunnen begeleiden.
We hebben u eerder een uitnodiging per e-mail verzonden

Klik op "Aan de slag" in de e-mail om het registratieproces te voltooien

E-MAIL OPNIEUW VERZENDEN
Radiometer benut Microsoft Azure AD voor authenticatie van de toegang.
Sorry

We konden uw aanvraag niet verwerken door een communicatiefout

PROBEER HET NOG EENS
Sorry

Kennelijk is voor dit account de toegang tot de portal niet vrijgegeven

DOORGAAN

Radiometer benut Microsoft AZURE Active Directory (AZURE AD) voor de authenticatie van gebruikers.

Radiometer maakt gebruik van AZURE AD voor veilige toegang tot documenten, hulpmiddelen en andere diensten op ons klantenportaal voor klanten en partners.

Als uw organisatie al gebruik maakt van AZURE AD, kunt u dezelfde toegangsgegevens gebruiken voor het klantenportaal van Radiometer.

Belangrijkste voordelen

  • Gebruik van bestaande Active Directory toegangsgegevens mogelijk
  • Single sign-on: één enkele aanmelding nodig
  • Gebruik van dezelfde toegangsgegevens voor toekomstige diensten

Toegang aanvragen

U ontvangt per e-mail een uitnodiging voor toegang tot onze diensten wanneer uw aanvraag is goedgekeurd.

Wanneer u de uitnodiging accepteert en uw organisatie al gebruik maakt van AZURE AD, kunt u dezelfde toegangsgegevens gebruiken voor het klantenportaal van Radiometer. Anders wordt er een eenmalig wachtwoord per e-mail verzonden om in te loggen.