ABL90 FLEX PLUS bloedgasanalyser 

Potentieel van waterstof

De zuurte- of alkaliteitsgraad van een vloeistof (ook bloed) is een functie van de waterstofionenconcentratie [H⁺], en pH is een manier om de waterstofionenactiviteit uit te drukken. De verhouding tussen pH en waterstofionenconcentratie wordt als volgt beschreven:

pH = -log aH⁺
waar aH⁺ waterstofionactiviteit is

Lage pH wordt geassocieerd met acidose en hoge pH met alkalose [1,2].

1. CLSI. Blood gas and pH analysis and related measurements; Approved Guidelines. CLSI document CA46-A2, 29, 8. Clinical and Laboratory Standards Institute, 940 West Valley Road, Suite 1400, Wayne, Pennsylvania 19087-1898 USA, 2009
2. Acute care testing handbook. Radiometer Medical ApS, 2700 Brønshøj, Denmark, 2014. As accessed on https://www.radiometer.com/en/knowledge-center/handbooks/acute-care-testing-handbook

Partiële druk van kooldioxide

Kooldioxide (CO₂) is een zuur gas; de hoeveelheid CO₂ in het bloed wordt voornamelijk bepaald door snelheid en diepte van ademhaling of ventilatie. pCO₂ is de partiële druk van CO₂ in bloed. Het is een maat voor de druk die wordt uitgeoefend door dat kleine gedeelte (~5 %) van de totale CO₂ die in gasvormige toestand blijft, opgelost in het bloedplasma. pCO₂ is de ademhalingscomponent van de zuur-basebalans en geeft de adequaatheid van longventilatie weer. De ernst van het falen van beademing en chroniciteit kan worden beoordeeld aan de hand van de daarmee gepaard gaande veranderingen in de zuur-base status [1,2].

1. Higgins C. Parameters that reflect the carbon dioxide content of blood. www.acutecaretesting.org Oct 2008.
2. Acute care testing handbook. Radiometer Medical ApS, 2700 Brønshøj, Denmark, 2014

Partiële druk van zuurstof

De hoeveelheid zuurstof in het bloed wordt bepaald door tal van variabelen, bijv. beademing/perfusie. pO₂is de partiële druk van zuurstof in een gasfase in balans met het bloed. pO₂ geeft slechts een kleine fractie (1-2%) weer van de totale hoeveelheid zuurstof in het bloed, die in het bloedplasma is opgelost [1]. De resterende 98-99% van de zuurstof in het bloed is gebonden aan de hemoglobine in de erytrocyten. pO₂ geeft in vooral de zuurstofopname in de longen weer.[2]

1. Wettstein R, Wilkins R. Interpretation of blood gases. In: Clinical assessment in respiratory care, 6th ed. St. Louis: Mosby, 2010.

2. Acute care testing handbook. Radiometer Medical ApS, 2700 Brønshøj, Denmark, 2014. As accessed on https://www.radiometer.com/en/knowledge-center/handbooks/acute-care-testing-handbook.

Glucose

Glucose, het meest voorkomende koolhydraat in de menselijke stofwisseling, fungeert als belangrijkste intracellulaire energiebron (zie lactaat). Glucose is grotendeels afkomstig van voedingskoolhydraten, maar wordt ook geproduceerd - voornamelijk in lever en nieren - via het anabole proces van gluconeogenese, en uit de afbraak van glycogeen (glycogenolyse). Deze endogeen geproduceerde glucose helpt om de bloedglucoseconcentratie binnen de normale limieten te houden, zolang er geen van voeding afgeleide glucose beschikbaar is, bijvoorbeeld tussen maaltijden of in tijden van honger. [1]

1. Acute care testing handbook. Radiometer Medical ApS, 2700 Brønshøj, Denmark, 2014. As accessed on https://www.radiometer.com/en/knowledge-center/handbooks/acute-care-testing-handbook.

Lactaat

Lactaat, het anion dat ontstaat door dissociatie van melkzuur, is een intracellulaire metaboliet van glucose. Het wordt tijdens de anaërobe energieproductie (glycolyse) geproduceerd door skeletspiercellen, rode bloedcellen (erytrocyten), de hersenen en andere weefsels. Lactaat ontstaat in de intracellulaire vloeistof uit pyruvaat; de reactie wordt gekatalyseerd door het enzym lactaatdehydrogenase (LDH) [1,2].

Lees meer

1. Robergs RA, Ghiasvand F, Parker D. Biochemistry of exercise-induced metabolic acidosis. Am J Physiol Regul Integr Comp Physiol 2004; 287: R502-16.

2. Acute care testing handbook. Radiometer Medical ApS, 2700 Brønshøj, Denmark, 2014. As accessed on https://www.radiometer.com/en/knowledge-center/handbooks/acute-care-testing-handbook.

Creatinine

Creatinine is een endogeen restproduct van het spiermetabolisme, afgeleid van creatine, een molecuul dat essentieel is voor de energieproductie in de spiercellen. Creatinine verlaat via de urine het lichaam en de concentratie in het bloed geeft de glomerulaire filtratie en daarmee de nierfunctie weer. [1]

1. Acute care testing handbook. Radiometer Medical ApS, 2700 Brønshøj, Denmark, 2014. As accessed on https://www.radiometer.com/en/knowledge-center/handbooks/acute-care-testing-handbook.

Ureum

Ureum (moleculaire formule CO(NH₂)₂) het is het belangrijkste stikstofhoudende restproduct van eiwitkatabolisme, dat via urine uit het lichaam wordt verwijderd. Het is de meest voorkomende organische component van urine. Ureum wordt in bloed vervoerd van lever naar nieren, waar het uit het bloed wordt gefilterd en in de urine wordt uitgescheiden. Nierfalen wordt in verband gebracht met de verminderde uitscheiding van ureum in de urine, en een daaruit voortvloeiende verhoging van de ureumconcentratie in het bloed (plasma/serum). [1]

1. Acute care testing handbook. Radiometer Medical ApS, 2700 Brønshøj, Denmark, 2014. As accessed on https://www.radiometer.com/en/knowledge-center/handbooks/acute-care-testing-handbook.

Calcium

Het calciumion (Ca²⁺) is één van de meest voorkomende kationen in het lichaam, waarvan ongeveer 1% in de extracellulaire bloedvloeistof aanwezig is. Ca²⁺ speelt een cruciale rol bij botmineralisatie en in vele cellulaire processen, bijvoorbeeld samentrekking van hart en skeletspieren, neuromusculaire transmissie, hormoonafscheiding en werking in verschillende enzymatische reacties, zoals bijvoorbeeld bloedstolling. [1]

1. Acute care testing handbook. Radiometer Medical ApS, 2700 Brønshøj, Denmark, 2014. As accessed on https://www.radiometer.com/en/knowledge-center/handbooks/acute-care-testing-handbook.

Chloride

Chloride (Cl^-) is het belangrijkste anion in het extracellulaire vocht en één van de belangrijkste anionen in bloed. De voornaamste functie van Cl^- is handhaving van de osmotische druk, de vochtbalans, de spieractiviteit, de ionische neutraliteit in het plasma, en het helpt bij opheldering van de oorzaak van zuur-base verstoringen. [1]

1. Acute care testing handbook. Radiometer Medical ApS, 2700 Brønshøj, Denmark, 2014. As accessed on https://www.radiometer.com/en/knowledge-center/handbooks/acute-care-testing-handbook.

Kalium

Kalium (K⁺) is het belangrijkste kation in de intracellulaire vloeistof, waar het een 25-37 maal hogere concentratie heeft (∼150 mmol/L in weefselcellen, ∼105 mmol/L in erytrocyten) dan in de extracellulaire vloeistof (∼4 mmol/L) [1, 2]. K⁺ heeft verschillende vitale functies in het lichaam, bijvoorbeeld regulatie van neuromusculaire prikkelbaarheid, regulatie van hartritme, regulatie van intracellulair en extracellulair volume en zuur-base status. [3]

1. Burtis CA, Ashwood ER, Bruns DE. Tietz textbook of clinical chemistry and molecular diagnostics. 5th ed. St. Louis: Saunders Elsevier, 2012.
2. Engquist A. Fluids/Electrolytes/Nutrition. 1st ed. Copenhagen: Munksgaard, 1985.
3. Acute care testing handbook. Radiometer Medical ApS, 2700 Brønshøj, Denmark, 2014. As accessed on https://www.radiometer.com/en/knowledge-center/handbooks/acute-care-testing-handbook.

 

Natrium

Natrium (Na⁺) is het dominante kation in de extracellulaire vloeistof, waar het een 14-voudig hogere concentratie heeft (∼140 mmol/L) dan in de intracellulaire vloeistof (∼10 mmol/L). Na⁺ levert een essentiële bijdrage aan de osmolaliteit van de extracellulaire vloeistof. De belangrijkste functie ligt in het controleren en reguleren van de waterbalans en het handhaven van de bloeddruk. Na⁺ is ook belangrijk voor het overbrengen van zenuwimpulsen en het activeren van spierversterking. [1]

1. Acute care testing handbook. Radiometer Medical ApS, 2700 Brønshøj, Denmark, 2014. As accessed on https://www.radiometer.com/en/knowledge-center/handbooks/acute-care-testing-handbook.

Carboxyhemoglobine

FCOHb is de fractie van de totale hemoglobine (ctHb) die aanwezig is als carboxyhemoglobine (COHb). Volgens afspraak wordt de fractie uitgedrukt in een percentage (%). [1]

In het bereik van 0-60% is COHb in arterieel (COHb(a)) en veneus bloed (COHb(v)) vergelijkbaar, d.w.z. zowel veneus als arterieel bloed kan worden geanalyseerd [1]. In de meeste medische artikelen wordt FCOHb(a) simpelweg aangeduid met COHb. [2]

1. Lopez DM, Weingarten-Arams JS, Singer LP, Conway EE Jr. Relationship between arterial, mixed venous and internal jugular carboxyhemoglobin concentrations at low, medium and high concentrations in a piglet model of carbon monoxide toxicity. Crit Care Med 2000; 28: 1998-2001.

2. Acute care testing handbook. Radiometer Medical ApS, 2700 Brønshøj, Denmark, 2014. As accessed on https://www.radiometer.com/en/knowledge-center/handbooks/acute-care-testing-handbook.

Bilirubine

Bilirubine is het gele restproduct van de afbraak van de hemegroep hemoglobine. Het wordt in bloed getransporteerd vanaf de plaats van productie - het reticuloendotheliale systeem - naar de lever, waar het biotransformeert voor de uitscheiding in gal. Geelzucht, de pathologische gele huidverkleuring, is te wijten aan abnormale accumulatie van bilirubine in de weefsels, en wordt geassocieerd met verhoogde bloedconcentratie van bilirubine (hyperbilirubinemie). [1]

1. Acute care testing handbook. Radiometer Medical ApS, 2700 Brønshøj, Denmark, 2014. As accessed on https://www.radiometer.com/en/knowledge-center/handbooks/acute-care-testing-handbook.

Totale hemoglobine

De concentratie van totale hemoglobine (ctHb) in het bloed omvat oxyhemoglobine (cO₂Hb), deoxyhemoglobine (cHHb), evenals de disfunctionele hemoglobinesoorten die geen zuurstof kunnen binden:

carboxyhemoglobine (cCOHb) (zie COHb), methemoglobine (cMetHb) (zie MetHb) en sulfhemoglobine (cSulfHb).

Dus:

ctHb = cO₂Hb + cHHb + cCOHb + cMetHb + cSulfHb

De zeldzame sulfHb is niet opgenomen in de gerapporteerde c tHb van de meeste oximeters. [1]

1. Acute care testing handbook. Radiometer Medical ApS, 2700 Brønshøj, Denmark, 2014. As accessed on https://www.radiometer.com/en/knowledge-center/handbooks/acute-care-testing-handbook.

Fractie van foetale hemoglobine

FHbF in totale hemoglobine in bloed. [1]

1. Acute care testing handbook. Radiometer Medical ApS, 2700 Brønshøj, Denmark, 2014. As accessed on https://www.radiometer.com/en/knowledge-center/handbooks/acute-care-testing-handbook.

Fractie van deoxyhemoglobine

FHHb in totale hemoglobine in bloed. [1]

1. Acute care testing handbook. Radiometer Medical ApS, 2700 Brønshøj, Denmark, 2014. As accessed on https://www.radiometer.com/en/knowledge-center/handbooks/acute-care-testing-handbook.

Methemoglobine

FMetHb is de fractie van de totale hemoglobine (ctHb) die aanwezig is als methemoglobine. Volgens afspraak wordt de fractie uitgedrukt in een percentage (%) [1].

In de meeste medische artikelen wordt MetHb(a) simpelweg methemoglobine (MetHb) genoemd. [2]

1. CLSI. Blood gas and pH analysis and related measurements; Approved Guidelines. CLSI document CA46-A2, 29, 8. Clinical and Laboratory Standards Institute, 940 West Valley Road, Suite 1400, Wayne, Pennsylvania 19087-1898 USA, 2009.

2. Acute care testing handbook. Radiometer Medical ApS, 2700 Brønshøj, Denmark, 2014. As accessed on https://www.radiometer.com/en/knowledge-center/handbooks/acute-care-testing-handbook.

 

Zuurstofverzadiging

Zuurstofverzadiging (sO₂) is de verhouding van oxyhemoglobineconcentratie tot die van functionele hemoglobine (d.w.z. oxyhemoglobine (O₂Hb) en deoxyhemoglobine (HHb), in staat om zuurstof te transporteren [1].

De sO₂ geeft het gebruik weer van de huidig beschikbare zuurstoftransportcapaciteit.

In arterieel bloed wordt 98-99 % van de zuurstof getransporteerd in erytrocyten, gebonden aan hemoglobine. De resterende 1-2 % van de in het bloed getransporteerde zuurstof wordt opgelost in het bloedplasma - dit is het deel dat wordt aangegeven als partiële zuurstofdruk. (pO₂) [2,3].

1. CLSI. Blood gas and pH analysis and related measurements; Approved Guidelines. CLSI document CA46-A2, 29, 8. Clinical and Laboratory Standards Institute, 940 West Valley Road, Suite 1400, Wayne, Pennsylvania 19087-1898 USA, 2009.

2. Higgins C. Parameters that reflect the carbon dioxide content of blood. www.acutecaretesting.org Oct 2008.

3. Acute care testing handbook. Radiometer Medical ApS, 2700 Brønshøj, Denmark, 2014. As accessed on https://www.radiometer.com/en/knowledge-center/handbooks/acute-care-testing-handbook.

Fractie van oxyhemoglobine

FO₂Hb in totaal hemoglobine in bloed. [1]

1. Acute care testing handbook. Radiometer Medical ApS, 2700 Brønshøj, Denmark, 2014. As accessed on https://www.radiometer.com/en/knowledge-center/handbooks/acute-care-testing-handbook.